تهران - ایرنا - تولد، ازدواج، یافتن شغل مناسب و اموری از این دست مهم ترین برهه های زندگی به شمار می روند و هر دوره از زندگی نیز فرصت ها و چالش های خاص خود را دارد. - در این بین، بازنشستگی به لحاظ تغییر ساختار زندگی از این قاعده مستثنی نیست.-

بازنشستگی بنا به تعریف علمی عبارت از وضعیتی است كه افراد با داشتن شرط معینی از سن و دارا شدن سنوات معینی از خدمت، ضمن خاتمه یافتن حالت اشتغال، مادام العمر مستحق دریافت حقوق بازنشستگی می شود.

بازنشستگی در واقع مرحله ای از زندگی كاركنان است كه دیگر ضرورتی ندارد تا كار و فعالیت كنند بنابراین می توانند در خانه بمانند و به كارهایی مانند ورزش یا فعالیت های مورد علاقه خود كه در چارچوب درآمد و منابعی كه در اختیار دارند، بپردازند هرچند كه تعداد قابل توجهی از افراد بعد از بازنشستگی به دنبال یافتن شغلی دیگر هستند چون در دوره بازنشستگی ، افراد به دلیل تغییر در شرایط زندگی و كار نكردن دچار اضطراب های می شوند، ایجاد سازگاری مناسب با چالش های روحی این دوره، اهمیت فراوانی دارد.



**لزوم آموزش برای آماده شدن برای ورود به دوران بازنشستگی

یك روانشناس در این زمینه به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: در زمان اشتغال برای انجام تغییراتی در شرایط كاری، افراد تحت آموزش قرار میگیرند و آمادگی هایی به آنان ارائه می شود اما برای بازنشستگی كه یك تغیییر عمده و اساسی در برنامه كاری و روزانه زندگی است، هیچ آموزشی به افراد داده نمی شود.

زینب احمدی می افزاید: امروزه در جوامع صنعتی و شهری بازنشستگی مترادف با سالمندی است در حالیكه در روستاها و شهرهای كوچك افراد تا آخرین روزهای زندگی فعالیت شغلی دارند.

وی تصریح می كند: جدایی از كار می تواند یك احساس شدید پوچی را در زندگی شخص ایجاد كند؛ بین از دست دادن شغل (بازنشستگی) و احساس رضایت از خود (مفید بودن) رابطه متقابل وجود دارد و این از پیامدهای منفی بازنشستگی است.

این روانشناس می گوید: بازنشستگی را می توان با آموزش چگونگی استفاده و كسب لذت از اوقات فراغت تسهیل كرد.

احمدی می افزاید: همچنین اگر افراد در گذشته از درآمد خوبی برخوردار بوده و در حال حاضر دارای سلامت جسمی باشند و برای دوران بازنشستگی برنامه ریزی كرده باشند، این اتفاق پیامدی منفی برایشان نخواهد بود.



**سندروم آشیانه خالی در دوران بازنشستگی

این روانشناس می گوید: بازنشستگی ممكن است با سندروم آشیانه خالی، زمانی كه فرزندان خانه را ترك می كنند همراه باشد و بر شدت آثار تنش زای این دوران بیفزاید و به احساس تنهایی و انزوای افراد بینجامد.

احمدی توضیح می دهد: سندرم آشیانه خالی به احساس افسردگی، ناراحتی و اندوهی اطلاق می‌شود كه توسط والدین یا سرپرست بچه‌هایی كه بزرگ شده و خانه پدری خود را ترك می‌كنند، تجربه می‌شود.

وی خاطرنشان می كند: علاوه بر اینكه افراد بازنشسته باید در دوران بازنشستگی یاری رسان خوبی برای خود باشند، جامعه نیز مسوولیت ها و وظایفی به عهده دارد.

این روانشناس می گوید: منظور از جامعه ، خانواده و اطرافیان است؛ باید به افراد بازنشسته مسوولیت داد و بطور مثال می توان به عنوان همسر به او مسوولیت خرید داد یا در جایگاه پدر و مادر بزرگ از آنان خواست نوه هایشان را در رفت و آمدهایشان همراهی كنند.

احمدی اضافه می كند: افراد بازنشسته می توانند نوه های خود را از مدرسه بیاورند یا آنان را به پارك ببرند كه در این صورت در اماكن عمومی می توانند برای خود دوستیابی كنند و متوجه شوند كه آنها تنها نیستند و خود را خانه نشین نكنند.



**زنان بهتر با بازنشستگی كنار می آیند

به گفته این روانشناس، زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسوولیت های خانه داری در كنار شغل، هنگام بازنشستگی واكنش مساعد تری نسبت به مردان دارند.

احمدی تصریح می كند: مردان در دوران بازنشستگی، بهای روانشناختی بیشتری می پردازند كه ممكن است این دوران گذرا را به تجربه ای پر تنش و نا امید كننده تبدیل كند و موجب پرخاشگری، افسردگی، كسالت، بیخوابی و بی حوصلگی همراه با عدم تمركز و توجه در آنان شود.



**توصیه هایی به بازنشستگان

این روانشناس می گوید: به افراد بازنشسته پیشنهاد می شود از تنهایی بپرهیزند و بپذیرند كه این احساسات گذرا، طبیعی بوده و برای همه افراد در وضعیت مشابه آنان اتفاق می افتد.

احمدی به بازنشستگان توصیه می كند كه علائق دیگری جز كار حرفه ای خود پیدا كرده و در مهمانی ها، مساجد و اماكن عمومی دیگر شركت كنند.

احمدی می افزاید: بازنشستگان باید به ورزش فكری و جسمی پرداخته ، دید و بازدید با دوستان و فامیل داشته و به یاد داشته باشند كه معاشرت موجب افزایش طول عمر می شود.

وی همچنین به بازنشسته ها توصیه می كند : در صورت امكان ارتباط خود را با روانشناس محیط كار خود قطع نكنند و به یاد داشته باشند كه بازنشستگی پایان زندگی نیست بلكه مرحله ای دیگر از زندگی است و هرگز امید به زندگی را در خود خاموش نكنند.



**لزوم برنامه ریزی برای دوران بازنشستگی

سالیان سال است كه شاهدیم بازنشستگان پس از بازنشستگی، دچار مشكلات عدیده اجتماعی و روحی می شوند.

از این رو كارشناسان با بروز مشكلات فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی در شرایط قبل و بعد از دوران بازنشستگی به ویژه بیماری‌های جسمی و روحی ، ضرورت آموزش‌ها و مشاوره را در سال‌های پیش از بازنشستگی ضروری می‌دانند.

برخی كشورها حتی از 15 سال قبل از بازنشستگی افراد شاغل، به منظور آماده نمودن آنان برای این دوران، برنامه‌ریزی می كنند.